Op de algemene ledenvergadering van het KNHG in november 2021 werden liefst zeven nieuwe bestuursleden geïnstalleerd. In de komende periode stellen zij zich graag aan u voor op onze website. Deze keer is het woord aan Pim Huijnen, die verantwoordelijk is voor de portefeuille BMGN-Low Countries Historical Review.
Pim Huijnen
‘Als vice-voorzitter van de redactie van BMGN – Low Countries Historical Review (BMGN-LCHR) ben ik vereerd dat ik de redactie van het tijdschrift in het bestuur van het KNHG mag vertegenwoordigen. BMGN-LCHR omarmt met overtuiging de vernieuwingen die in de geschiedwetenschap rondgaan op het gebied van digitalisering en dataficatie. Dat blijkt uit de wijze waarop digitaal publiceren steeds sterker de standaard wordt, maar ook uit de inhoud van de artikelen: digitale bronnen, methoden en technieken worden een alsmaar vanzelfsprekender onderdeel van de geschiedschrijving. Dit heeft mijn bijzondere aandacht, omdat ik mij in mijn onderzoek en onderwijs ook heb gespecialiseerd in digitale geschiedenis.
Evenals binnen de BMGN-LCHR zie ik het als mijn ambitie bij het KNHG om de gevolgen van digitalisering en dataficatie voor het geschiedwetenschappelijke bedrijf te signaleren en discussies op dit vlak te volgen en te entameren. Enerzijds verandert de aard van de geschiedwetenschap onder invloed van deze ontwikkelingen snel. Ik herinner me dat de kaartenbak nog werd gepresenteerd als het kloppende hart van de universiteitsbibliotheek van de Rijksuniversiteit Groningen, toen ik daar als eerstejaarsstudent in 1997 mijn eerste rondleiding kreeg. Ik heb voor mijn scriptieonderzoek vijf jaar later nog een zware laptop meegesjouwd om documenten over te schrijven. Voor mijn promotieonderzoek aan de Universiteit van Amsterdam had ik die vervangen door een digitale camera, maar zelfs dat levert voor huidige generaties studenten enkel meewarige blikken op.
Dit soort technische ontwikkelingen hebben niet alleen praktische consequenties. De toenemende digitale beschikbaarheid van bronnen maakt bijvoorbeeld het controleren van elkaars werk op het niveau van bronnenonderzoek steeds laagdrempeliger. Wat betekent dit voor hoe we als historici ons onderzoek presenteren? Over dit soort vragen denk ik graag na, bijvoorbeeld in een project over replicaties in de geschiedwetenschap dat ik met collega’s aan de Universiteit Utrecht uitvoer, maar ook binnen het KNHG.
Anderzijds verandert de samenleving zelf ook door digitalisering en dataficatie. Steeds meer domeinen vertrouwen steeds sterker op statistische data-analyses. Ontwikkelingen op het gebied van AI gaan dit alleen maar versterken – denk aan gezichtsherkenning of zelfrijdende auto’s. Het is essentieel voor de kernwaarden van onze samenleving als vrijheid en gelijkheid dat deze ontwikkelingen vergezeld gaan van ferme datakritiek. Historici zijn hier met hun klassieke nadruk op bronnenkritiek als geen ander in getraind. Naast het in perspectief plaatsen en diversifiëren van de verhalen over het verleden die we onszelf vertellen, vind ik hier een belangrijke maatschappelijke taak voor historici weggelegd. Ik draag daar vanuit het KNHG heel graag mijn steentje aan bij.’
Dr. Pim Huijnen is, naast KNHG-bestuurslid, universitair docent Cultuurgeschiedenis aan de Universiteit Utrecht en vice-voorzitter van de redactie van BMGN – Low Countries Historical Review.