In ons doorgeefblog ‘In tijden van intelligente lockdown’ reflecteren KNHG-leden op de gevolgen van de coronacrisis voor hun dagelijkse werkpraktijk en/of belichten zij de huidige situatie vanuit hun specifieke historische expertise. Vorige keer schreef Adrie Warmenhoven een bijdrage. In aflevering 7 is het woord aan Arjen Dijkstra, hoofd van het Universiteitsmuseum Groningen.
Foto: Lieke Dijkstra
Verloren dwaal ik door een tentoonstelling die half af is. Het is eind april als ik voor het eerst sinds het begin van de lockdown terug ben in het universiteitsmuseum. Alsof ik in een andere tijd ben gestapt, in een wereld die ik herken, maar de mijne niet is. Hier zie ik de gevolgen van deze bizarre tijd gematerialiseerd.
Sinds half maart ben ik één keer de deur uit geweest voor het Universiteitsmuseum in Groningen. De Rijksuniversiteit (waar wij onderdeel van zijn) is vrij streng. Hoewel ik een formele ontheffing heb, hoef ik daar dus maar één keer gebruik van te maken. Dat was in de derde week toen we een inbraakmelding kregen in ons depot. Ik had die ochtend al vroeg onze collectiebeheerder aan de lijn en we spraken af op de plek des onheils.
In de auto naar de bewaarplaats van onze enorme collectie zag ik beelden van het Acht Uur Journaal voor me. Journalisten die vroegen naar het Verdwenen Wagentje van Stratingh, de Ontvreemde Vroeg Zeventiende-eeuwse Pedellenstaf, een Geroofd Parallactisch Instrument (Google maar wat dat is). Onderweg hoopte ik bijna op drama en actie. De eerste weken crisisoverleg en videobellen hadden er goed ingehakt.
Gelukkig bleek het te gaan om niks. Er was een vergissing gemaakt, vals alarm, en daarmee was de kous af. Een korte inspectie door het depot leerde ons dat er echt niks aan de hand was. En op constant meer dan twee meter afstand bespraken we de situatie in het museum, de universiteit en in de wereld. Al snel kwamen we tot de conclusie dat het leuker is wanneer we gewoon open zijn voor publiek.
Begin maart waren we bezig met de opbouw van een nieuwe tentoonstelling: ‘DIG IT ALL. De archeologie van de toekomst’. Onze meest interactieve tentoonstelling ooit. VR-brillen, touchscreens, een grote tafel met interactieve kaarten, een digitale microscoop, een klein gezellig, intiem filmzaaltje, een fantastische kruip-door-sluip-door-gang en de mogelijkheid om met z’n allen een mooie boog te bouwen. Ooit leek ons dit een fantastisch plan. Vier dagen voor opening moesten we de stekker eruit trekken.
Uitnodiging voor de opening van DIG IT ALL, de tentoonstelling die wegens de coronacrisis helaas niet doorging
En nu ben ik terug. Met kippenvel over mijn hele lijf. Midden in de tentoonstelling waar we als team zo hard aan werkten. Ter gelegenheid van 100 jaar Groninger Archeologisch Instituut maakten we samen met studenten en de opleiding archeologie een expositie zo vooruitstrevend, dat hij volledig achterhaald is. Nooit gaat ons publiek door de VR brillen kijken, we moeten de touchscreens vervangen, de filmzaal mag niet langer intiem zijn. Weemoedig loop ik door de zalen en vraag me af welke oplossingen het team gaat verzinnen om dit aan te passen en COVID-proof te maken.
Ik haal een kopje koffie in ons keukentje en loop daarmee over zaal; dat kan alleen onder deze omstandigheden. Ik rijd het gereedschapskarretje een klein eindje van z’n plek. Zet alle lichten aan en dan weer uit. Zie dat er een bordje is gevallen. Ik zing een liedje voor een vitrine, bestudeer een reeks hondenschedels, kijk naar wat buisjes met zaden en probeer me ondertussen een voorstelling te maken van een graftombe.
Gelukkig is inmiddels duidelijk dat we wel doorgaan. De lockdown bleek geen reden om bij de pakken neer te gaan zitten. We deden de deur dicht, maar openden het museum digitaal. In een paar weken werden er fantastische digitale opdrachten voor kinderen uit de grond gestampt, er volgde een geslaagde pubquiz voor de academische gemeenschap van Groningen. We maakten plannen om de tentoonstelling te hervormen en sterker uit de crisis te komen.
Op 23 juni staat er een nieuwe versie van DIG IT ALL gepland. Precies 75 jaar nadat de Rijksuniversiteit Groningen de deuren opende na de Bevrijding, heropenen wij de deuren voor ons publiek. De komende weken staan voor ons in het teken hiervan. Een vals alarm als afleiding van de talloze videogesprekken, online museaal onderwijs, en het presenteren van digitale collecties op social media? Gelukkig ligt dat echt weer achter ons.
Ik geef het stokje door aan Jona van Keulen, hoofd publieksactiviteiten en rijksarchivaris bij de Groninger Archieven.