Jan Gerrits
Inmiddels woont Jan Gerrits in Finland en zit hij in de ICT-wereld, maar zijn tijd als eerste generatiestudent geschiedenis aan de Rijksuniversiteit Groningen zal hij nooit vergeten. In dit interview reflecteert Jan op wat het betekent om eerste generatiestudent te zijn en welke gevolgen dit heeft gehad.
Kun je je nog herinneren hoe je je de eerste paar maanden op de universiteit voelde? Kun je een voorbeeld geven van ervaringen die je opdeed die eerste maanden?
De eerste maanden an sich vond ik niet zo bijzonder. Het deed voor mij nog redelijk schools aan. Ik denk dat de universiteit met die insteek qua structuur, organisatie en benadering van de studenten een redelijk schoolse aanpak had. Dit veranderde na het eerste jaar. Hoe je de universiteit meemaakt, heeft deels te maken met de bagage die je meebrengt. Dit bedoel ik dan zowel in de zin van verwachtingen van huis, als de culturele bagage. Zeker bij een studie als geschiedenis, waar de hogere cultuur doorgaans als belangrijker wordt gezien. Tijdens bepaalde vakken werd wel duidelijk dat ik niet diezelfde achtergrond had als de meeste anderen studenten.
Had je het gevoel dat er sterke verschillen waren tussen jezelf en studenten van wie één of beide ouders of broer(s)/zus(sen) hadden gestudeerd?
Ik was de eerste in de familie die naar het vwo ging, dus het werd me op de middelbare school al duidelijk dat er verschillen waren. Het vwo is er natuurlijk ook wel op gericht dat je leert hoe je moet leren. Daarin sta je dan in principe alleen, zeker richting het einde als je keuzes moet maken qua vakkenpakket. Ik denk dat bij andere studenten de ouders in dit proces veel meer betrokken waren.
Wat voor student was je?
Er waren vanuit mijn ouders geen verwachtingen van mij. Dus die drive moest in principe uit mezelf komen. Daardoor was ik iets té ijverig. Ik heb verschillende studies gedaan en er een aantal niet afgerond, maar ik ben in principe bij al die studies vaak tot aan de laatste fase gekomen. Ik kreeg vooral moeite als ik helemaal alleen werd gelaten, wat doorgaans aan het eind van de studie gebeurt. Dit kwam doordat mijn eigen verwachtingen waar ik aan moest voldoen hoger waren dan bij de standaard student. Ik legde mezelf veel te strenge eisen op en dan loop je al snel bijna tegen een burn-out-achtige situatie aan.
Kun je plaatsen wat maakte dat je zulke hoge verwachtingen stelde voor jezelf?
Ik kom uit een arbeidersgezin dus het is heel dubbel. In de zin van dat als je gaat studeren, plaatst dat je in principe buiten de familie en kennissenkring. Je wordt op een platform gehesen, maar dat is geen voordeel. De keuze om te gaan studeren maakt dat je niet meer behoort tot dezelfde wereld. Daardoor had ik het gevoel dat ik het voorrecht om te gaan studeren ook echt moest benutten.
Uit onderzoeken blijkt dat veel eerste generatiestudenten aangeven vertrokken te zijn uit hun (thuis)omgeving door te gaan studeren, maar ook dat ze zeggen nooit helemaal te zijn aangekomen in de nieuwe wereld. Herken je dit?
Ja, en ik heb dit altijd gezien als een zekere vrijheid. Ik woon momenteel in Finland en voorheen ook elders gewoond. Een heleboel van mij studiegenoten hebben braaf het curriculum doorlopen en zijn afgestudeerd. Ik heb ook het idee gehad dat juist het gevoel van niet ergens bij horen, mij de vrijheid gaf om autonoom keuzes te maken. Dat heb ik ook enigszins gebruikt om in ieder geval het gat (in culturele zin) dat er was op te vullen. Dus ik ben ook een beetje de kant van culturele geschiedenis opgegaan. Ik heb ook een uitwisselingsjaar gedaan in Ierland. Dat zie ik ook als een soort voordeel dat komt doordat ik eerste generatiestudent ben. Ik kan me redelijk snel aanpassen.
Heb je advies voor docenten in hun begeleiding van eerste generatiestudenten?
Wat voor mij ontzettend heeft geholpen is dat er veel structuur wordt aangebracht, zeer zeker in min of meer vrije fases van je studie zoals het schrijven van je scriptie. Daarnaast is het belangrijk dat docenten polsen hoe het met hun studenten gaat en initiatief nemen. Er zijn genoeg docenten die afwachten tot de student zelf naar hen toekomt, maar in mijn geval werkte dat niet zo. Studie is belangrijk, maar ik vind het persoonlijk nogal lastig om om hulp te vragen. Ik denk dat dit ook komt, omdat ik een eerste generatiestudent ben. Het venijn zit hem voornamelijk in het eind, als je denkt dat je er al bijna bent. Zorg dan dat je jezelf niet te veel uitput.
