Robert Vonk is senior adviseur bij de Raad voor Volksgezondheid & Samenleving
Robert Vonk
‘In mijn functie maak ik adviezen door veel met mensen te praten, me in te lezen en daar gedachten over te formuleren en op te schrijven. Daarvoor breng ik kennis bijeen en integreer ik die. Die informatie gebruiken we dan om beleidsmakers te adviseren over huidig en toekomstig beleid. Mijn werk verschilt van beleidsontwikkeling, omdat ik meer van een afstandje kijk naar de huidige situatie, hoe we hier gekomen zijn en waar we naartoe willen, dan naar specifieke oplossingen of de uitwerking van beleidsvoornemens. Het is meer strategisch dan uitvoerend werk.
Toen ik afstudeerde had ik niet verwacht dat ik hier terecht zou komen. Ik ben in 2001 begonnen met Geschiedenis aan de VU. In 2005/6 ben ik afgestudeerd in Middeleeuwse Geschiedenis. Daarna begon ik vrij toevallig met een pilotproject om vooronderzoek te doen naar de geschiedenis en rol van (private) zorgverzekeraars, bij de toenmalige leerstoelgroep Medische Geschiedenis. Mijn plan was toen om ondertussen een promotievoorstel in een ander, middeleeuws, onderwerp te schrijven. Het pilotproject leek van buitenaf een beetje saai, maar dat bleek eigenlijk heel leuk te zijn. Daar ben ik als junioronderzoeker gebleven, en uiteindelijk ben ik in 2013 gepromoveerd bij die leerstoelgroep.
Na mijn promotie restte weer de vraag wat ik wilde gaan doen. Na een afwijzing in Utrecht, ben ik ongeveer drie maanden werkloos geweest. Uiteindelijk besloot ik om ook buiten de academische wereld te kijken. Toen ging ik meer letten op vacatures bij zorgverzekeraars en de overheid, in de richting van beleid en onderzoek voor beleid. Het RIVM zocht een bestuurskundige voor een project over volksgezondheid, epidemiologische ontwikkelingen en de betekenis daarvan voor de zorg. Daar heb ik op gesolliciteerd en ik werd aangenomen. Dat was misschien voor beide partijen een gok, maar die pakte goed uit. Ik heb daar toen van alles gedaan; iets minder met geschiedenis maar veel meer met organisatorische vraagstukken. Nu werk ik voor de Raad voor Volksgezondheid & Samenleving.’
‘Onderzoeksvaardigheden blijven een grote rol spelen. Vaak wordt gedacht dat er voor geschiedenisstudenten maar twee uitstroommogelijkheden zijn: onderzoek en onderwijs. Maar bij de Rijksoverheid zijn er heel veel historici, en dat heeft echt met de onderzoeksvaardigheden te maken. Historici kunnen heel goed hoofd- en bijzaken onderscheiden en makkelijk met veel informatie omgaan. Bovendien kunnen ze er ook iets over schrijven. Een verhaal met een kop en een staart en een analyse. Het maken van een duidelijke vraagstelling leer je ook echt bij geschiedenis. Dat is niet alleen een verkooppraatje; het is echt waardevol. Je leert ook dingen breed te bekijken. Je mag in geschiedenis bijvoorbeeld ook naar economische en bestuurskundige vraagstukken kijken, dus je bent in staat om breder te kijken en buiten de grenzen van je discipline. Ik heb het idee dat je als historicus echt anders kijkt naar verschillende vraagstukken, bijvoorbeeld naar gezondheidsverschillen bij verschillende bevolkingsgroepen. Mensen met een biomedische achtergrond kijken daar vaak heel epidemiologisch naar. Maar gedrag vindt ook plaats in een maatschappelijke context die daar invloed op heeft: historici kijken ook sneller naar die omstandigheden. Historici houden zich bezig met de volle breedte van het menselijk bestaan, dat is echt een asset die historici ook beter kunnen uitbuiten.
Voor beleid is het niet per se nuttig als een situatie zich eerder heeft voorgedaan, maar moet je juist kijken hoe het heden afwijkt van het verleden. Als je je tijdens je Geschiedenisopleiding gespecialiseerd hebt in een onderwerp dat iets dichter bij het hedendaagse ligt, heb je ook kennis van dingen die vandaag nog spelen. Maar dat hoeft dus helemaal niet!’
‘Tijdens de opleiding werd er niet heel veel aandacht besteed aan de arbeidsmarkt, maar dat heb ik in principe niet gemist. Tijdens het promoveren werd meer aandacht besteed aan de mogelijkheden buiten de academie, maar die aandacht was ook niet overweldigend. Een geschiedenisopleiding op zichzelf is soms ook nog heel erg gericht op carrière binnen de wetenschap. Opleidingen kunnen meer aandacht besteden aan de vraag waar historici allemaal terechtkomen. Het is nuttig om je eigen alumni die werkzaam zijn in een ander werkveld uit te nodigen om daar iets over te vertellen.
Onderzoeksstages zijn ook een mooi instrument, maar dat vergt wel wat werk aan beide kanten. Want wat heeft onze instelling aan een onderzoek naar geboortezorg in de zeventiende eeuw? Daar moet je wel een verhaal bij hebben, en daar moeten studenten en organisaties samen het gesprek over aan kunnen gaan. Opleidingen zouden hun studenten dat gesprek moeten leren voeren – dat is een vaardigheid op zich. Er zijn naar mijn mening echt genoeg mogelijkheden voor onderzoeksstages en dat werkt heel verrijkend. Denk bijvoorbeeld aan een stage met case studies binnen een onderwerp waar we als organisatie mee bezig zijn.
Met de Middeleeuwen, waarin ik ben opgeleid, doe ik niet veel meer. Dat hele specifieke laat je noodgedwongen los. Dat is natuurlijk wel jammer. Tegelijkertijd draag je dat soort kennis natuurlijk ook gewoon met je mee. Het relativisme wat je bij geschiedenisopleidingen nog wel eens mee kan krijgen is trouwens wel een risico. De boodschap dat alles al een keertje gebeurd is, is niet heel activerend voor het aanpakken van maatschappelijke vraagstukken. Dat werd toen nog wel meegegeven vanuit de opleiding.’
‘Overschat jezelf een keer. Bij sollicitaties hoef je niet te bescheiden te zijn – met Geschiedenis kan je echt wel wat. Je hebt een goed verhaal over waarom je iets wel zou kunnen – je hebt geschiedenis gestudeerd en dat betekent dat je dingen kan en weet die andere mensen niet kunnen. Daarvoor hoef je geen duizend-en-een bijvakken te hebben gedaan.’
Wil je contact opnemen met Robert? Stuur hem een e-mail!