Thema: Erfgoed, Canon en Nationale identiteit in Politiek en Media
Locatie: Nederlands Openluchtmuseum, Arnhem
Sinds de Verlichting hebben kunst en cultuur een fundamenteel andere rol in onze samenleving: zij zijn niet langer een passief symbool voor status en prestige maar hebben een actieve functie gekregen als middel om een beschavingsproces bij het volk af te dwingen. Kunst en cultuur spelen een grote rol in het concretiseren van formele begrippen zoals ‘nationale identiteit’ en zodra kunst en cultuur gedefinieerd worden als nationaal erfgoed raken ze versmolten met geschiedenis. 1 Of zoals H.W. Von der Dunk het verwoordde: ‘ Wat wij als het ware verleden ervaren is altijd het gevolg van onze standplaats in de tijd en binnen de cultuur’2.
De recente discussie over het leren van het Wilhelmus, het canon-boekje voor alle schoolverlaters én het verplichte schoolbezoek aan het Rijksmuseum, aangezwengeld in de debatten rondom de Tweede Kamer-verkiezingen, getuigen van een veranderende opvatting over de rol van erfgoed. Nu is dit nieuwe perspectief op erfgoed en verleden zelfs vastgelegd in het regeerakkoord van Rutte III. Willem Frijhoff schreef al in 1992 in een artikel in de BMGN 3 dat het verleidelijk is om cultureel erfgoed te zien als grondbestanddeel van de groepsidentiteit. In dat zelfde artikel waarschuwt hij de historicus waakzaam te zijn wanneer nationale identiteit een uniek en allesomvattend karakter krijgt aangemeten.4 Zoals in dit geval de ‘Nederlandse identiteit’ met de daaraan toegekende waarden en normen die een ieder in Nederland moet kennen. Omdat, zo betoogde Frijhoff, ‘de overdracht van dat erfgoed en de perceptie ervan worden gestuurd door het maatschappelijk en culturele spanningsveld in het heden’.5
Het KNHG organiseert op 26 april 2018 zijn voorjaarscongres over Erfgoed, Canon en Nationale identiteit in Politiek en Media in het Nederlands Openluchtmuseum te Arnhem. In dat museum is sinds het najaar van 2017 de Canon Van Nederland tentoonstelling te zien waarin hoogte- en dieptepunten van de Nederlandse geschiedenis getoond worden in vijftig vensters. Bovendien wordt de geschiedenis in de bestaande historische gebouwen van het museum belicht. Zo krijgt bijvoorbeeld Karel de Grote via zijn Capitulare de villis een plaats bij de kloostertuin en in het schooltje uit Lhee wordt het verband tussen onderwijs en kinderarbeid duidelijk.
De deadline voor voorstellen van 1-2 pagina’s is 1 februari 2018, in te dienen via info@knhg.nl.
Het bestuur van het KNHG selecteert de interessantste voorstellen en maakt de uitslag bekend voor 1 maart 2018. Daarna worden concrete afspraken gemaakt.
1 R. Hoekstra, Recensie van R. Pots, Cultuur, koningen en democraten. Overheid en cultuur in Nederland, in: BMGN-LCHR, 2001, 493-496
2 H.W. Von der Dunk, De glimlachende sfinx. Kernvragen in de geschiedenis, Amsterdam, 2011, 86
3 W. Frijhoff, Identiteit en identiteitsbesef. De historicus en de spanning tussen verbeelding, benoeming en herkenning, In: BMGN-LCHR, 1992, 630
4 Idem, 631
5 Idem, 630