Rijksmuseum Boerhaave organiseert in de periode oktober t/m december een reeks lezingen over wetenschap en de Tweede Wereldoorlog. Woensdag 28 november vertelt Friso Hoeneveld over Philips en de vroege Koude Oorlog. Oud-NIOD-directeur Hans Blom modereert de middag.
In hoge Amerikaanse veiligheidskringen circuleerde in 1948 een lijst waarop de namen stonden van de top van het Natuurkundig Laboratorium van het Nederlandse Philipsconcern. Bij een eventuele invasie van het Sovjetleger zouden tientallen wetenschappers, waaronder de directeur van het laboratorium Gilles Holst en zijn opvolger Hendrik Casimir onmiddellijk op een boot naar de Verenigde Staten worden gezet. De Amerikanen, die deze lijst enige jaren up-to-date hielden, waren bezorgd dat de kennis van de Philipswetenschappers in verkeerde handen zou vallen.
De Amerikaanse betrokkenheid bij het wel en wee van Philips was relatief jong. Tijdens de Tweede Wereldoorlog omschreven de Amerikanen Philips in rapporten nog geregeld als een discutabel bedrijf, wellicht door nazi’s geïnfiltreerd. Philips gedroeg zich, zo stond in een lijvig rapport uit 1944, ‘like the pirates of the old’. Hoe kreeg Philips het voor elkaar, dat de Amerikanen in een paar jaar de argwanende houding lieten varen en een sterk beschermende houding ontwikkelden?
In deze lezing gaat Friso Hoeneveld dieper in op de Koude Oorlogswetenschap zoals die bij Philips werd bedreven, op interne en externe veiligheidsdiensten die werden opgericht, de banden met Nederlandse en Amerikaanse politiek, en op de vraag of Philips nu terecht als een Nederlands militair-industrieel-academisch complex kan worden omschreven. Philips speelde, zoveel wordt duidelijk, niet alleen een belangrijke rol in de Nederlandse natuurwetenschap maar zij leverde ook een verrassend bijdrage aan de naoorlogse defensie-opbouw in het Westen