Tentoonstelling: Roofkunst, 10 verhalen – Mauritshuis

14 do
Datum
14 september 2023
Vanaf
0:00
tot
0:00
Adres
Den Haag

Stel, je bent de directeur van een museum waarin kunst hangt die ooit gestolen is. Hoe ga je daarmee om? Moet je het teruggeven? Laat je het hangen? En als je het laat hangen, ben je dan als museum medeplichtig aan roof?

De tentoonstelling Roofkunst – 10 verhalen maakt je deelgenoot van de worsteling die musea met gestolen kunst hebben. Waar komen de geroofde objecten vandaan? Waarom werden ze gestolen? Met een vr-bril op bevind je je ineens in een geheime kunstopslag.
In een tunnel, een kilometer onder de grond, sta je plotseling oog in oog met een gestolen Rembrandt. Hoe is die daar terecht gekomen?

Virtuele reis door de geschiedenis

Roofkunst – 10 verhalen toont gestolen objecten uit drie periodes: kunstroof door Franse revolutionairen in 1795, door nazi’s afgepakte kunst van Joodse eigenaren en koloniale roofkunst. Met behulp van virtual reality ontdek je de geschiedenis van deze objecten. Kunstenaarsduo Jongsma + O’Neill toont met video-installaties en digitale technieken hoe die geschiedenis vandaag de dag doorwerkt. Wat zou er gebeuren als alle objecten teruggegeven werden aan hun rechtmatige eigenaars?

Praktische informatie

Delen van deze tentoonstelling zijn alleen te bezichtigen met een vr-bril op. Je wordt hierbij door ons op weg geholpen. Omdat je de ruimte nodig hebt om de tentoonstelling te beleven, is het reserveren van een tijdslot verplicht.

Wanneer is iets roofkunst?

Het antwoord op die vraag is simpel en ingewikkeld tegelijk. Bij roofkunst gaat het om kunst of objecten die op de een of andere manier onrechtmatig in musea terecht zijn gekomen. Voorwerpen die in de koloniale tijd of tijdens oorlogen zijn gestolen, in beslag genomen of onder dwang zijn verkocht, geruild of afgestaan.

Veel van deze kunst is in de negentiende, begin twintigste eeuw in musea beland, toen in Europa musea ontstonden. Het ingewikkelde voor deze musea is het achterhalen van de oorspronkelijke eigenaar. Er zitten geen bonnetjes bij de voorwerpen. Sommige voorwerpen zijn al eeuwen geleden geroofd. Er is vaak veel en langdurig onderzoek nodig om de herkomst van een voorwerp te achterhalen. Soms lukt het nooit.

Van wie is Rembrandts Zelfportret?

Van Rembrandts Zelfportret uit 1669 is de herkomst wel achterhaald. Nu is het eigendom van de Nederlandse staat. Dat geldt trouwens voor alle schilderijen in ons museum. Rijksmusea zijn geen eigenaar van de kunst die ze tentoonstellen, ze beheren ze alleen. Maar in 1940 was de Rembrandt van de Joodse familie Rathenau. Tot de nazi’s het tijdens de Tweede Wereldoorlog in beslag namen. Zij wilden het schilderij in het (nooit gerealiseerde) Führermuseum van Adolf Hitler hangen.

Na de bevrijding werd het zelfportret teruggevonden in de zoutmijnen van Altaussee in Oostenrijk. Daar verzamelden de nazi’s hun geroofde kunst; een enorme hoeveelheid schilderijen en objecten. Gelukkig kon de Rembrandt na de Tweede Wereldoorlog worden teruggegeven aan de familie Rathenau. In 1947 kocht de Nederlandse staat het van de familie en sindsdien hangt het in ons museum.

Koop tickets

© KNHG 2023 Website: Code Clear