Toen Leonie in 2008 begon als directeur KNHG, had ze niet verwacht dat ze zo lang zou blijven. “Ik had ruim vijfentwintig jaar met veel plezier en bevlogenheid onderzoek gedaan naar de geschiedenis van de psychiatrie, na mijn promotie vooral ook kortdurende projecten in de derde geldstroom. Ik was me vanuit het OGC (UU) aan het oriënteren op een grotere NWO-aanvraag, toen deze functie voorbij kwam. Een hele nieuwe carrièrestap: dat sprak me aan. En aanvankelijk dacht ik na een paar jaar KNHG vernieuwen weer terug te keren naar het onderzoek.” Uiteindelijk bleef ze bijna tien jaar als directeur. “KNHG is de koepel voor álle historici. Het past bij me om op een plek te werken waar het om gemeenschappelijke belangen gaat.”
Samenwerking
In de afgelopen tien jaar zijn er veel vernieuwingsslagen gemaakt, samen met de redactie van BMGN – Low Countries Historical Review, bestuur en bureau van KNHG. Daarnaast werkt KNHG samen met het Huygens ING (en in toenemende mate het Humanities Cluster), bijvoorbeeld in ons gezamenlijke project Historici.nl. “We hebben een klein bureau,” zegt Leonie. “Het is ook daarom belangrijk om de samenwerking te zoeken. Neem de Historicidagen: zonder de steun van de Universiteit Utrecht had het KNHG dit niet kunnen organiseren. Samenwerken voor geschiedenis met de brede beroepsgroep, dat is wat we willen.”
Leonie is door de jaren wel met KNHG vergroeid: “het voelt voor mij ook heel natuurlijk om dingen te vragen voor KNHG. Sommige collega’s zeggen weleens dat het lijkt alsof ze dingen voor mij moeten doen – ik kan dwingend zijn als ik iets graag wil… Maar voor mij voelde dat nooit zo.” Ze heeft de afgelopen tien jaar veel nadruk gelegd op het leveren van kwalitatief goede diensten en producten: het tijdschrift, de congressen, Historici.nl… “onze etalage moet vol staan met hele goede dingen,” zegt Leonie, “en historici moeten de weg naar de winkel gemakkelijk kunnen vinden, weten dat de winkel bestaat. Nu er binnenkort een groot leden- en lezersonderzoek komt kunnen we ook meten of die producten en diensten inderdaad passen bij wat historici nodig hebben.”
Vernieuwing
Wie Leonie volgt op twitter, weet dat ze fanatiek pleitbezorger is van Open Access. Sinds 2012 verschijnt BMGN – LCHR, dat wordt uitgegeven door KNHG, in Open Acces: “OA is in het belang van de wetenschap omdat daarmee onderzoeksresultaten zonder belemmering en op vele malen grotere schaal beschikbaar komen voor iedereen. En: door OA betaalt de gemeenschap niet twee maal – een keer voor het onderzoek zelf en een keer om het te kunnen lezen. Geld dat we liever weer in het onderzoek pompen en niet in de zakken van commerciële uitgevers.” Uit onderzoek van Wiley onder een groot aantal scholarly societies blijkt dat de belangrijkste reden voor een lidmaatschap onder alle generaties wetenschappers nog altijd is: het publiceren van een wetenschappelijk tijdschrift. “Des te belangrijker om op het terrein van wetenschappelijk publiceren dan ook vooruit te lopen.”
Leonie: “Toen ik begon had ik een dubbelfunctie. Ik was directeur KNHG, maar ook managing editor van het tijdschrift. Een tijdschrift moet op tijd verschijnen, het slokte het grootste deel van mijn tijd op en dus bleef er weinig ruimte voor het vernieuwen van de vereniging. In 2013 besloten we om de functies los te koppelen.” Vanaf toen richtte Leonie zich nadrukkelijk op de vernieuwing van de vereniging en het tegengaan van het ledenverlies. “Het is in verenigingsland een hele prestatie om te overleven. Steeds minder mensen worden (automatisch) lid van een vereniging, ook niet wanneer het hun beroepsvereniging betreft, en zeker doen de jongeren onder hen dat niet – zo blijkt uit een overweldigende hoeveelheid onderzoek. Ik ben er dan ook heel trots op dat we er in 2016 meer leden bij kregen dan we verloren.”
Congressen
Het laatste grote congres waar Leonie bij betrokken was, waren de Historicidagen, eind 2017 in Utrecht. “Dat was een idee van Beatrice de Graaf, bestuurslid van KNHG, die vaak op de Duitse Historikertag is geweest. We wilden heel graag iets vergelijkbaars organiseren in Nederland en ik denk dat we daarin, samen met Utrecht, heel succesvol zijn geweest.” De afgelopen jaren probeert KNHG ook congressen te organiseren over thema’s die nieuw zijn, waar nog relatief weinig onderzoek naar is gedaan. De congressen over emotiegeschiedenis, mannelijkheid en a new Dutch imperial history zijn daar goede voorbeelden van en leidden ook allemaal tot mooie special issues van BMGN – LCHR. “In 2010 organiseerden we een groot congres rond de International Relevance of Dutch History, als voorcongres voor het grote wereldcongres (CISH) dat KNHG als nationale vereniging in Amsterdam organiseerde in 2010. Daarnaast was er veel aandacht voor het congres De Vrouw 1813 – 1913 – 2013, waar ook Koningin Beatrix aanwezig was. En niet te vergeten het Jaarcongres 2014 ‘ Naar eer en geweten. Beroepsethiek en de persona van de historicus’.”
Hoogtepunten
Naast de overstap van BMGN naar Open Access en de congressen, waren er de afgelopen jaren meer hoogtepunten. “Ik ben ontzettend blij dat we Historici.nl, dat de startpagina voor professionele historici wil zijn, op poten hebben gekregen en we er een groot netwerk van correspondenten aan hebben weten te verbinden.” Jong KNHG zorgt voor binding met aanstormende historici, en meer zichtbaarheid. “De generatie voor mij werd automatisch lid van KNHG, maar we moeten jonge historici nu echt laten zien wat ze bij ons kunnen halen. Jong KNHG doet dat heel erg goed.”
De werkgroep Beroepsethiek, en het bijbehorende doorgaande debat over de ethische kanten van het vak van historicus, is iets waar Leonie zich ook sterk voor heeft ingezet. “Het gaat om een thema dat voor een beroepsvereniging van groot belang is. Aanvankelijk dacht het bestuur dat historici de regels van het vak voldoende aanleren tijdens hun studie. Maar ik had zelf ervaringen waarbij het fijn was geweest als ik naar een commissie had kunnen stappen. En nog belangrijker: ons ons vak is ontzettend in beweging, neem als voorbeeld digital history, en dat vereist steeds nieuwe regels en nieuwe best practices.”
“Ik ga niet met pensioen”
Het is Leonie al door veel mensen gevraagd, maar nee: ze gaat niet met pensioen. Ze gaat ook niet weg omdat ze KNHG zat is. “Ik zie nog heel veel verbeterpunten en voel ook enthousiasme om dat aan te pakken, maar na tien jaar is het tijd voor wat anders, en ook voor minder. Bovendien gun ik KNHG een nieuwe kapiteinse, dat is goed voor iedere organisatie na tien jaar.” Na een sabbatical gaat Leonie aan de slag als beleidsmedewerker bij het Humanities Cluster. “Daar is veel werk aan de winkel en hoop ik mijn expertise en ervaring goed te kunnen inzetten, ik kijk er naar uit.”
Steun de beroepsorganisatie en word ook lid van KNHG!